Werktuigkundige scheepvaart
Alternatieve namen
Engineer Officer · Werktuigkundige in de kust- en havensleepvaart · Mecanicien scheepsmotoren · Mecanicien visserij · Zeevaartmecanicien ยทGelijkaardige beroepen
Onderhoudstechnicus pleziervaart Vliegtuigtechnicus Technicus werf-, landbouw- en hefmachines Onderhoudsmecanicien van zware bedrijfsvoertuigen Onderhoudsmecanicien van personenwagens en lichte bedrijfsvoertuigenAanverwante sectoren
Diverse industrieën Metaal- en elektromechanische productie Transport en logistiekIn het kort
Je onderhoudt en herstelt motoren, hulpinstallaties en randapparatuur op schepen. Je installeert en start de scheepsinstallaties. Je volgt de veiligheidsvoorschriften en de scheepvaartwetgeving.
Competenties
Essentiële competenties
De werking van materieel of uitrustingen controleren
Gedragsindicatoren
- Volgt informatie zowel ter plaatse als via beeldschermen op
- Meldt problemen aan de verantwoordelijke
- Merkt afwijkingen, storingen of nood aan preventief onderhoud bij installaties of materieel op
- Doet controlerondes
- Schat de ernst van de storing in en legt de installatie stil indien nodig
- Evalueert veiligheidsrisico’s en neemt gepaste maatregelen
- Gezondheidsvoorschriften
- Veiligheidsregels
- Elektriciteit
- Lezen van plannen en schema's
- Elektrische meetinstrumenten
- Metrologie
- Mechanica
- Controle- en meetapparatuur
- Pneumatica
- Elektromechanica
- Onderhoudsprocedures
Opvolgdocumenten invullen en informatie delen
Gedragsindicatoren
- Wisselt mondeling en schriftelijk informatie uit met collega’s en verantwoordelijken
- Houdt gegevens bij over het gebruik van materiaal
- Houdt gegevens bij over het verloop van de werkzaamheden (tijdstip, afwijkingen, storingen, …)
- Registreert gegevens
- Communicatietechnieken
- Kwaliteitsnormen
- Kantoorsoftware
- Interne rapporteringsprocedures
- Vakjargon
Dagelijks onderhoud uitvoeren aan het schip
Gedragsindicatoren
- Houdt zich aan het onderhoudsplan en –richtlijnen
- Merkt afwijkingen, storingen of nood aan onderhoud op
- Voert kleine onderhouds- en herstellingswerkzaamheden uit (reinigen, smeren, onderdelen vervangen, vloeistoffen aanvullen, …)
- Meldt problemen die zelf niet op te lossen zijn aan de verantwoordelijke
- Sorteert afval en voert het af volgens de voorschriften
- Voert onderhoud uit aan kabels, touwen, sluitingen, …
- Houdt gemeenschappelijke ruimtes proper en ordelijk
- Voert oppervlaktebehandelingen uit (schuren, ontroesten, schilderen, lakken, …)
- Schoonmaakmaterieel
- Regels voor hygiëne en voedselveiligheid
- Lezen van plannen en schema's
- Onderhoudsproducten
- Onderhoudsprocedures
- Onderhoudsprocedures voor niet-structurele houtelementen
- Handgereedschap
- Tuigage
Gereedschap of materieel onderhouden
Gedragsindicatoren
- Houdt zich aan het onderhoudsplan en –richtlijnen
- Merkt afwijkingen, storingen of nood aan onderhoud op
- Voert kleine onderhouds- en herstellingswerkzaamheden uit (reinigen, smeren, onderdelen vervangen, vloeistoffen aanvullen, …)
- Meldt problemen die zelf niet op te lossen zijn aan de verantwoordelijke
- Reinigt het materieel vooraleer het op te bergen
- Voert tussentijdse metingen en controles uit
- Veiligheidsregels
- Lezen van plannen en schema's
- Onderhoudsprocedures
- Handgereedschap
Onderhouds-, herstellings- of installatiewerken bepalen
Gedragsindicatoren
- Raadpleegt technische bronnen (handleidingen, instructieboeken, foutmeldingen, …)
- Houdt zich aan het onderhoudsprogramma (PMS)
- Legt prioriteiten in functie van technische analyses en de algemene toestand van het schip
- Bepaalt procedures en werkmethodes
- Overlegt met collega’s, gezagsdragers, medewerkers van de rederij, klanten, deskundigen, …
- Legt benodigde producten, gereedschap en materiaal klaar
- Onderhoudsprocedures
- Onderhoudsprocedures voor voortstuwingsinstallaties
- Computerized Maintenance Management System (CMMS)
- Hiërarchie en organisatie aan boord van een schip
Hydraulische, elektrische en mechanische onderdelen aansluiten
Gedragsindicatoren
- Regelt machineonderdelen of parameters manueel of computergestuurd bij volgens de analyse
- Trekt of legt kabels en kabelpakketten
- Monteert elektrische, hydraulische of mechanische componenten, lijnt ze uit en sluit ze aan
- Raadpleegt technische bronnen (handleidingen, constructeursinstructies, …)
- Stelt machineonderdelen en parameters manueel of computergestuurd af
- Controleert de montage, de aansluitingen en de werking van de geïnstalleerde componenten
- Veiligheidsregels
- Elektriciteit
- Lezen van plannen en schema's
- Mechanica
- Pneumatica
- Hydraulica
- Automatisering
- Uitlijntechnieken
De scheepsinstallaties bewaken tijdens de vaart
Kennis
- Binnenboordmotoren
- Buitenboordmotoren
- Scheepspompen
Scheepsmotoren en pompen opstarten
Gedragsindicatoren
- Voert de procedures uit voor het opstarten van de motor (oliepeilen controleren, de motor doorblazen en voorsmeren, de brandstoftoevoer openen, …)
- Start de scheepsmotor(en) en laat ze warmdraaien
- Geeft de bediening van de motor(en) na controle door aan de brug
- Start pompen (lenspompen, brandstofpompen, …) en bedient ze met behulp van pompventielen
- Voert metingen uit en controleert werkingsparameters (peil, druk, temperatuur, …)
- Veiligheidsregels
- Pneumatica
- Hydraulica
- Elektrische uitrustingen
- Binnenboordmotoren
- Buitenboordmotoren
- Scheepspompen
Scheepsinstallaties onderhouden
Gedragsindicatoren
- Zet onderhoudsoperaties op volgens het onderhoudsplan en het vooropgestelde tijdschema
- Voert herstellings- en onderhoudswerkzaamheden uit
- Doet controlerondes
- Controleert of de uitgevoerde werken voldoen aan de vooropgestelde kwaliteitsnormen en planning
- Knoop- en touwwerktechnieken
- Afdichtingstechnieken
- Elektriciteit
- Mechanica
- Pneumatica
- Hydraulica
- Elektronica
- Zeevaartmechanica
- Eigenschappen van zeilen
- Touwwerk
- Zeilzetting
- Onderhoudsprocedures
- Staand want
- GPS/Navigatietoestellen
Defecten herstellen
Gedragsindicatoren
- Controleert of het defect hersteld is
- Houdt zich aan de voorschriften van de fabrikant
- Houdt rekening met de compatibiliteit van de onderdelen
- Demonteert installaties, componenten en bedrading en brengt markeringen aan
- Schakelt indien mogelijk stroom en spanning uit
- Herstelt beschadigde en defecte onderdelen
- Monteert onderdelen en stelt ze af
- Kiest vervangonderdelen
- Sluit onderdelen aan en brengt markeringen of codes aan
- Draagbaar elektrisch gereedschap
- Elektriciteit
- Lezen van plannen en schema's
- Veiligheidsregels voor werkzaamheden onder spanning
- Mechanica
- Handgereedschap
- Demontagetechnieken
Specifieke competenties
De activiteiten van een team coördineren
Gedragsindicatoren
- Organiseert en leidt teamvergaderingen
- Volgt competenties van medewerkers op en bespreekt opleidingsmogelijkheden met de betrokkenen
- Voert plannings-, functionerings- en evaluatiegesprekken
- Stelt een planning op en past ze aan wijzigende omstandigheden aan
- Verdeelt taken en verantwoordelijkheden
- Informeert, begeleidt, stuurt en motiveert (nieuwe) medewerkers
- Controleert de uitvoering van de opdrachten en het naleven van procedures
- Leiderschap
- Management
- Organisatie en planning van activiteiten
De voorraad opvolgen
Gedragsindicatoren
- Houdt gegevens bij over het verbruik van producten
- Controleert de staat en de omvang van de voorraad
- Houdt gegevens bij over leveringen van producten
- Inventaristechnieken
- Stock- en bevoorradingsbeheer
- Software voor voorraadbeheer
- FIFO-principe (First In - First Out)
Intern opleiden of on-the-job-training geven
Gedragsindicatoren
- Bouwt verder op reeds aanwezige competenties
- Geeft uitleg over de uitvoering en het doel van de opdrachten
- Deelt complexe opdrachten op in stappen
- Ondersteunt de medewerker bij het inoefenen van vaardigheden
- Beantwoordt vragen van de medewerker
- Demonstreert de uitvoering van de opdrachten en geeft uitleg
- Formuleert leerinhouden en stemt deze af op de opleidingsdoelen en leerdoelen van de personeelsleden
- Opleidingstechnieken
Leveringen controleren
Gedragsindicatoren
- Registreert afwijkingen of onregelmatigheden
- Voert ontvangstcontrole uit op hoeveelheid en kwaliteit
- Ondertekent voor ontvangst
- Registreert de gegevens
- Vergelijkt geleverde goederen met de bestelbon
- Controle- en meetapparatuur
- Kwaliteitscontrole
- Visuele controle
- Optische leestoestellen voor barcodes (scanner, flasher, ...)
De werking van militaire uitrusting controleren
Kennis
- Werkingsprincipes van militaire uitrusting
Bunkerprocedures uitvoeren
Gedragsindicatoren
- Voert peilingen uit in brandstoftanks met behulp van peilschalen
- Berekent het brandstofverbruik en de hoeveelheid brandstof die besteld moet worden
- Opent en sluit de brandstoftanks met behulp van afsluitkleppen
- Bedient brandstofverwarmers en brandstofpompen
- Legt een olieabsorberende slang in het water bij spills
- Veiligheidsregels
- Eigenschappen van brandstoffen
- Wetgeving ter bescherming van het leefmilieu en de wateren (MARPOL, …)
- Scheepsstabiliteit, evenwicht en belasting
De stabiliteit en zeewaardigheid van het schip onderhouden
Gedragsindicatoren
- Evalueert averij
- Past de procedures bij verlies van waterdichtheid of drijfvermogen van het schip toe
- Vult de ballasttanks en verpompt ballastwater en brandstoffen op commando van de brug
- Scheepsstabiliteit, evenwicht en belasting
- Algemene opbouw en de belangrijkste structuurelementen van een schip
Onderdelen of wisselstukken bewerken
Gedragsindicatoren
- Bedient hijsmaterieel voor het verplaatsen van zware stukken (rolbrug, takel, hijsband, …)
- Voert tussentijdse metingen en controles uit
- Bedient een conventionele, automatisch gestuurde of CNC-gestuurde machine
- Bouwt onderdelen samen (lassen, solderen, bouten, klinken, lijmen, kitten, …)
- Voert eenvoudige metaalbewerkingen uit (draaien, frezen, boren, zagen, slijpen, snijbranden, ...)
- Lastechnieken
- Veiligheidsregels
- Lezen van plannen en schema's
- Controle- en meetapparatuur
- Werktuigmachines
- Metaalbewerkingstechnieken
- Tolerantienormen
Assisteren bij manoeuvres op een sleepboot
Gedragsindicatoren
- Bedient sleepmaterieel (sleephaak, werplijn, loper, sleeplier, ankerlier, …) op instructie van de kapitein
- Maakt te slepen of assisteren schepen vast en los met behulp van het sleepmaterieel
- Sleep- en assistentieprocedures
Werkzaamheden aan dek en huishoudelijke taken aan boord uitvoeren
Gedragsindicatoren
- Maakt het schip vast en gooit het los bij het aan- en afmeren
- Houdt gemeenschappelijke ruimtes proper en ordelijk
- Bereidt eenvoudige maaltijden
- Regels voor hygiëne en voedselveiligheid
- Aan- en afmeertechnieken
- Schoonmaaktechnieken
Stroomcircuits en elektrische uitrustingen onderhouden
Gedragsindicatoren
- Meet elektrische grootheden met een geschikt meettoestel en vergelijkt de gemeten met de te verwachten en afgeleide waarden
- Verhelpt eventuele storingen of regelt de installaties bij
- Zoekt eenvoudige fouten in elektrische systemen door uitsluiting van mogelijke oorzaken
- Controleert visueel de werking van elektrische installaties
- Elektriciteit
- Veiligheidsregels voor werkzaamheden onder spanning
- Elektrische meetinstrumenten
- Elektronica
- AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties)
- Elektrische fouten en foutzoekmethodes
Veilig werken
Gedragsindicatoren
- Meldt problemen aan de verantwoordelijke
- Draagt persoonlijke beschermingsmiddelen volgens de richtlijnen
- Gebruikt collectieve beschermingsmiddelen en veiligheidsuitrusting volgens de richtlijnen
- Neemt een ergonomische werkhouding aan
- Herkent mogelijke gevaarlijke situaties
- Houdt zich aan de veiligheidsvoorschriften
- Richt de eigen werkplek veilig en ordelijk in
- Gaat veilig om met gereedschap en materieel
- Gaat veilig om met materialen en producten
- Veiligheidsregels
- Ergonomie
- Veiligheidsregels voor het werken met schadelijke producten
- Persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen (PBM's en CBM's)
- Beschermings- en veiligheidsuitrustingen
- Codex over het welzijn op het werk
- Veiligheidspictogrammen
Milieubewust werken
Gedragsindicatoren
- Sorteert afval en voert het af volgens de voorschriften
- Recupereert materialen die hergebruikt kunnen worden
- Past milieuvoorschriften toe
- Stockeert gevaarlijke stoffen volgens de voorschriften
- Gaat zuinig om met grondstoffen en materialen en vermijdt verspilling
- Milieunormen
- Typologie van milieu- en gezondheidsrisico's
- Procedures voor de afvoer van afval
- Preventie van milieurisico's
Visserij-installaties bedienen
Gedragsindicatoren
- Onderhoudt installaties voor visserij in het ruim en op het dek (koelinstallatie, visopvoerinstallatie, scherfijsmachine, …)
- Assisteert bij het ophalen en uitzetten van de netten
- Repareert of boet netten
- Verwijdert smeltwater uit het ruim
- Knoop- en touwwerktechnieken
- Visserij
De visvangst verwerken
Gedragsindicatoren
- Sorteert de vis op soort en voert de eerste visverwerking uit (wassen, strippen, …)
- Visvariëteiten
- Visverwerking aan boord
Veiligheidsvoorzieningen controleren
Gedragsindicatoren
- Voert veiligheidstesten uit en controleert alarmen, noodbedieningen en automatische noodverlichting
- Neemt deel aan veiligheidsoefeningen aan boord
- Brandbestrijdingstechnieken
- Reddings- en EHBO-technieken
- Global Marine Distress Safety System (GMDSS)
- SOLAS-conventie
Wijzigingen uitvoeren aan de romp of draagstructuren van het vaartuig
Gedragsindicatoren
- Voert tussentijdse metingen en controles uit
- Voert plaat- en metaalbewerkingen uit (boren, zagen, slijpen, snijbranden, lassen, …)
- Maakt constructieonderdelen in kunststof, metaal of hout op maat
- Past constructieonderdelen in en verzorgt de aansluiting en afdichting
- Lastechnieken
- Eigenschappen van metalen
- Eigenschappen van composietmaterialen
- Zeevaartmechanica
- Plaatwerk
- Scheepsbouw
Scheepsinstallaties plaatsen
Gedragsindicatoren
- Monteert elektrische, elektronische, mechanische, hydraulische of pneumatische elementen (onderdelen van motoren en hulpinstallaties, tuigage, boordapparatuur, PLC’s, …)
- Plaatst sanitaire en aanverwante installaties (water, gas, verwarming, koeling, …)
- Volgt externe leveranciers op bij het plaatsen van nieuwe installaties
- Elektriciteit
- Pneumatica
- Hydraulica
- Programmable Logic Controller (PLC)
- Elektronica
- Warmteleer
- Loodgieterij
- Industriële koeltechniek
- Koelvloeistoffen
- Airconditioning
- Voortstuwingsgroepen
- Koelinstallaties
Soft skills
Zorgvuldigheid
Aandacht hebben voor kwaliteit en fouten voorkomen.
Samenwerken
Samenwerken om tot een gezamenlijk resultaat te komen.
Flexibiliteit
Gedrag of werkwijze gemakkelijk aanpassen aan veranderende situaties en verschillende personen.
Initiatief
Kansen zien en uit eigen beweging acties ondernemen.
Plannen en organiseren
Doelen en prioriteiten bepalen en aangeven hoe ze te bereiken.
Resultaatgerichtheid
Doelgericht handelen.
Zelfstandigheid
Taken uitvoeren zonder ondersteuning of toezicht van anderen.
Vacatures
Opleidingen
Ontdek de specifieke en de transversale opleidingen van dit beroep.
Kerncijfers
Van januari 2022 t.e.m. december 2023, ontving Actiris een te beperkt aantal vacatures voor het beroep "Werktuigkundige scheepvaart". Statistische gegevens zijn daarom niet beschikbaar voor dit beroep.
Organisaties
Als je meer wilt weten over het beroep en zijn specifieke kenmerken, kunnen de onderstaande links nuttig zijn.