Voedingsmiddelenindustrie

Socio-economische context

De voedingsmiddelenindustrie is zeer gevarieerd aangezien het een hele reeks activiteiten omvat met betrekking tot de verwerking van producten en grondstoffen tot voedingsmiddelen voor mensen en dieren. Het bestaat onder meer uit industriële en ambachtelijke bakkers, chocolatiers en banketbakkers, drank, vlees en vis of groenten en fruit.

De tewerkstelling in de sector zou in de toekomst stabiel moeten blijven, ook al genereert het weinig werkgelegenheid in het Brussels Gewest. De tewerkstellingskansen zouden er gunstig blijven aangezien de sector aan het vergrijzen is en een groot aantal oudere werknemers telt die in de min of meer nabije toekomst met pensioen zullen gaan. 

Milieutransitie

Als antwoord op de bezorgdheden over het milieu zou volgens de studiebureaus Ecores en Deplasse & Associés de voedselverwerkende sector in het Brussels Gewest zich geleidelijk aan kunnen specialiseren in “gezonde” en lokale producten. Dit zou ook een antwoord bieden op de uitdagingen die gepaard gaan met de druk op landbouwgrond en vastgoed, en de stijgende kosten van land dat bestemd is voor verwerking, evenals de toegenomen concurrentie van voedselproducten uit andere regio's van Europa. 

Het antwoord op deze uitdagingen zou verschillend kunnen zijn in functie van de strategie die de verschillende segmenten van de sector hanteren. Enerzijds zouden we een eventuele verhuizing kunnen waarnemen van bepaalde grote bedrijven die eerder in de industriële voeding actief zijn. Anderzijds zou de ontwikkeling van kleinere bedrijven die zich richten op ambachtelijke voeding kunnen versnellen, waarbij de vereiste vaardigheden beter zouden aansluiten bij deze behoefte.

Deze tweede trend zou sterker worden in een aantal verwerkingsactiviteiten, met name in de productie van chocolade en snoepgoed, brood en dranken (zoals bier en soep), onder andere via circulaire verwerking en toevoer (van onverkochte producten of productieafval). Wat de vleesindustrie betreft, zou de stijgende interesse van een deel van de bevolking om zijn vleesconsumptie te minderen (met als gevolg een toenemende vraag naar vegetarische en vegan bereidingen) kunnen leiden tot een omschakeling van de productie of tot de ontwikkeling van een nieuw aanbod. 

Deze omwenteling zou leiden tot een evolutie van de vaardigheden die vereist zijn om in deze sector te werken, met name om ervoor te zorgen dat de kennis en de specifieke kenmerken van duurzame en circulaire voedselverwerking kunnen worden geïntegreerd. Het zou eveneens leiden tot de ontwikkeling van commerciële vaardigheden om de praktijken inzake duurzaamheid in de verf te zetten.

Politieke wil

De Good Food-strategie, die van 2022 tot 2030 loopt, wil de overgang naar duurzame voeding in het Brussels gewest ondersteunen. Een van de doelstellingen van de strategie is de voedingsmiddelenindustrie te begeleiden en de opleiding van hun werknemers te stimuleren om vaardigheden op het gebied van duurzame voeding te ontwikkelen (etikettering, advies op maat, opleidingen en workshops, ontmoetingen met leveranciers enz.). Voor meer details, zie Ik ben... Verwerker | Good Food Brussels

Technologische innovaties en digitale transitie

Een deel van de ondernemingen die een meer industriële verwerking van voeding zullen blijven aanbieden, zal de versnelde automatisering en robotisering van de productieketen voortzetten. Bijgevolg zou er een stijgende vraag zijn naar het beroep van onderhoudstechnicus in industriële automatisering met technologische kennis. 

Daarnaast wordt artificiële intelligentie steeds vaker gebruikt in de ontwerpfase van een hele reeks plantaardige alternatieven voor vlees of melk. Meer en meer start-ups willen namelijk dit type producten lanceren die specifiek zijn samengesteld met de hulp van algoritmes afkomstig uit de artificiële intelligentie. Naast de meer ambachtelijke productieprocessen zou een versneld gebruik van artificiële intelligentie kunnen worden vastgesteld in de meer industriële verwerkingsprocessen van vegan producten. Artificiële intelligentie kan eveneens worden gebruikt om de kwaliteitscontroles van de verwerkte producten te verbeteren of om de productieprocessen te optimaliseren.