Transport en logistiek

Socio-economische context

De tewerkstellingsvooruitzichten in de transport- en logistieke sector zijn relatief gunstig en de werkgelegenheid zou in het Brussels gewest zelfs kunnen stijgen. De laatste jaren is de positieve evolutie van de tewerkstelling in loondienst vooral te merken in het personenvervoer en de postdiensten. Het aantal zelfstandigen stijgt ook, in het bijzonder in bepaalde subsectoren (goederentransport en taxi's).

Een groot deel van de werknemers in deze sector zijn op het einde van hun loopbaan, terwijl werkgevers sinds talrijke jaren moeilijkheden ondervinden om gekwalificeerd personeel aan te werven. Deze pensioneringen en aanwervingsmoeilijkheden doen vermoeden dat er meer jobmogelijkheden zullen zijn voor mensen die een opleiding hebben gevolgd of willen volgen in chauffeursberoepen (voornamelijk vrachtwagen-, bus- of touringcarchauffeurs) of in technische beroepen die ook goed vertegenwoordigd zijn in de sector. 

Niet alle subsectoren zijn op dezelfde manier in het Brussels gewest vertegenwoordigd. We stellen vast dat de tewerkstelling in loondienst voornamelijk geconcentreerd is in het openbaar vervoer en postleveringen. De banen in het kader van goederentransport en logistiek zijn daarentegen meer geconcentreerd in Vlaams- en Waals-Brabant en de luchthavenzone van Zaventem. Ook in de Brussels rand zijn er dus jobmogelijkheden. 

Maatschappelijke ontwikkelingen

De covidcrisis heeft de ontwikkeling van de e-commerce versneld (onder meer bij particulieren). Deze evolutie heeft de vraag naar leveringen van pakjes thuis of in een afhaalpunt, maar ook het beheer van terugzendingen van pakjes die niet aan de verwachtingen van consumenten voldeden, versterkt. Vandaag de dag kent de e-commerce nog steeds een groeiend succes. Deze vraag zou dus moeten aanhouden en zelfs toenemen in de komende jaren.

We stellen ook een stijging vast van het aantal takeawayleveringen in Brussel. Hoewel dit ook een bron van tewerkstelling is, zijn de arbeidsomstandigheden van de koeriers moeilijk en is hun juridisch statuut niet altijd duidelijk vastgelegd. 

Milieutransitie

De bezorgdheid van burgers over het milieu, in combinatie met de wens van het gewest om het aantal verplaatsingen te verminderen, zouden een impuls moeten geven aan het gebruik van het openbaar vervoer. De constante stijging van het aantal gebruikers van het openbaar vervoer (ondanks een aanzienlijke daling tijdens de covidjaren) is al een bewijs van deze overgang. 

Om deze toekomstige stijging het hoofd te bieden, heeft het Brussels gewest een nieuw ontwikkelingsplan van de MIVB 2024-2028 voorgesteld. Dit plan voorziet een stijging van het aanbod van het openbaar vervoer, een stijging van de frequenties en een daling van de wachttijd voor de reizigers. Om deze doelstelling te behalen, zouden de komende jaren talrijke jobs moeten worden gecreëerd. 

Wat de NMBS betreft, werden in 2024 talrijke aanwervingen aangekondigd (er is sprake van zo'n 1.300 vacatures in België). Deze aanwervingen zijn er niet alleen ter vervanging van werknemers die de onderneming verlaten, maar ook, voor het tweede jaar op rij, om het aantal medewerkers op het terrein te verhogen opdat het treinaanbod verder kan worden ontwikkeld. De operationele profielen die voornamelijk worden gezocht zijn treinbestuurders en -begeleiders, alsook technische beroepen. 

Politieke wil 

Als antwoord op de bezorgdheden van de burgers over het milieu, wil het regionaal mobiliteitsplan Good Move de groene overgang in het Brussels gewest ondersteunen. Dit plan heeft voornamelijk als doel zachte en duurzame mobiliteit aan te moedigen, zowel wat betreft personenvervoer, als goederentransport. 

Het wil onder meer de stedelijke logistiek optimaliseren om verkeersdrukte, geluidshinder of het risico op ongevallen te verminderen. Het pleit eveneens voor aanvullende transportmiddelen via waterwegen, het spoor en de weg. Zo legt dit plan bijvoorbeeld de nadruk op afhaalpunten, maar ook op leveringen met de fiets als “realistisch alternatief voor leveringen in de eerste en laatste kilometer” in stadsomgevingen. Hoewel deze leveringswijze vandaag minder dan 1 % van het stadsvervoer vertegenwoordigt, heeft de Belgian Cycle Logistics Federation de intentie om op termijn minstens 33 % van de leveringen met de fiets te laten plaatsvinden. Deze leveringsmethode zou dus in de komende jaren een bron van werkgelegenheid moeten zijn. 

Digitale transitie

De digitalisering zal de beroepsprofielen veranderen. Het zal steeds belangrijker worden dat werknemers over gevorderde digitale competenties beschikken, in het bijzonder in het domein van de logistiek (stock- en routebeheer, planning en optimalisering van de kosten enz.) om te kunnen inspelen op de vereisten van de sector op lange termijn.