Landbouw

Socio-economische context

Hoewel de landbouwsector zo goed als onbestaand is in een verstedelijkt gebied zoals Brussel lijken er toch tewerkstellingsvooruitzichten te zijn in het domein van de stadslandbouw. Dit domein omvat momenteel verschillende soorten productie, zoals groente- en fruitteelt, veeteelt, kruidenteelt, tuinbouw, de productie van paddenstoelen, hop en granen. De ondernemingen of verenigingen beheren momenteel in totaal 180 hectare landbouwgrond, gaande van 15 are tot tientallen hectaren. Voor meer informatie over dit thema, raadpleeg de kaart van de producenten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze kaart evolueert regelmatig dankzij de toenemende interesse van burgers en de besturen voor stadslandbouw.

Of het nu gaat om veeteelt of teelt op grote schaal, landbouw wordt steeds groter in de overige twee gewesten. Onder meer in Vlaanderen waar ongeveer twee derde van de landbouwbedrijven en de landbouwarbeiders terug te vinden is. In beide gewesten lijkt het aandeel aan oudere werknemers toe te nemen en stelt zich de vraag of de jongere generatie in staat zal zijn om de activiteiten over te nemen (grotere boerderijen en grotere investeringen dan in het verleden). De onzekerheid waarmee de jongere landbouwers te kampen hebben, vertaalt zich onder meer in de betogingen die begin 2024 plaatsvonden. Deze betogingen benadrukken alle moeilijkheden die de sector ondervindt om te kunnen voldoen aan de reglementeringen van de verschillende bestuursniveaus (Europees, federaal en regionaal) en de inkomsten die voor veel landbouwers te laag zijn om te kunnen overleven. 

Milieutransitie

De bezorgdheden inzake het milieu, maar ook de gezondheid en het welzijn vertalen zich naar een stijgende interesse van een deel van de bevolking voor duurzame, lokale, seizoensgerichte of biologische voeding. Deze mentaliteitsevolutie kan gevolgen hebben voor de landbouwsector en bepaalde werkgevers of nieuwe ondernemers aanmoedigen om meer duurzame praktijken te ontwikkelen. Dit geldt des te meer omdat duurzame landbouw en voeding deel uitmaken van de uitdagingen die politici moeten aangaan.

Politieke wil

Deze politieke wens om een milieuvriendelijke (voor)stadslandbouw te ontwikkelen en duurzame voeding te promoten, is in Brussel een van de prioriteiten van de Good Food-strategie en werd bevestigd in de Shifting Economy-strategie. Hiervoor werden verschillende hulpmaatregelen ingevoerd (advies, begeleiding, opleidingen enz.), onder meer om landbouw- en tuinbouwprojecten aan te moedigen en te ondersteunen. Het doel is bepaalde landbouwproducties te verplaatsen door de voorkeur te geven aan een meer lokale en seizoensgerichte aanpak en tegelijk de creatie van kwaliteitsvolle jobs te stimuleren. Voor meer details over de steunmaatregelen, raadpleeg de website Ik ben... Producent | Good Food Brussel.

Technologische innovaties

De landbouwsector heeft op nationaal niveau grote technologische ontwikkelingen gekend, gaande van de mechanisering en de automatisering tot de informatisering. Initiatieven zoals smartfarming zien het daglicht, samen met het verzamelen van data via satellieten, sensoren of drones. Deze ontwikkelingen integreren technologie zoals “agribots” en “slimme tractoren”, alsook netwerken van verbonden boerderijen om de agrarische waardeketen te optimaliseren. Door de praktijken af te stemmen op de specifieke behoeften van de teelt en het vee beoogt men de productiviteit te verhogen, economische winsten te genereren en tegelijk de milieurisico's te beperken.