Opvoeder-begeleider

Alternatieve namen

Trajectbegeleider · Sociaal-educatief opvoeder · Orthopedagoog · Sociaal-educatief vormingswerker · Huismeester in een sociale instelling ·

Gelijkaardige beroepen

Monitor-begeleider in de sociale economie

Aanverwante sectoren

Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening

In het kort

Je werkt in een wooncentrum. Je begeleidt kinderen, volwassenen of personen met een beperking die hulp nodig hebben in hun dagelijkse leven.

Competenties

Essentiële competenties

Adviseren bij administratieve stappen

Gedragsindicatoren

Verwijst naar organisaties en personen die van belang zijn
Fungeert als verbindingsfiguur tussen (officiële) instanties en de persoon
Vult samen met de persoon formulieren in
Hertaalt brieven, formulieren, … zodat de boodschap begrijpelijk wordt voor de betrokkenen

Kennis

Communicatietechnieken

Risico- of noodsituaties vaststellen

Gedragsindicatoren

Herkent tekenen van verslaving, geweld, mishandeling, stalking, …
Observeert en herkent symptomen en reacties op fysisch, psychisch en sociaal vlak
Neemt actie bij vermoeden van ernstige feiten (kindermishandeling, misbruik, …)

Kennis

Herkennen van tekenen van verslaving
Noodopvangcircuits

Zorgvragers begeleiden bij ontspanningsactiviteiten

Gedragsindicatoren

Houdt rekening met de wensen en de mogelijkheden van de persoon met een zorgbehoefte
Ondersteunt de persoon met een zorgbehoefte bij een recreatieve activiteit, ontspanning en sociale contacten
Legt de nadruk op het welbevinden van de persoon met een zorgbehoefte
Doet voorstellen voor het uitvoeren van activiteiten

Kennis

Luister- en omgangstechnieken

Acties organiseren voor de ontwikkeling of instandhouding van sociale of familiale banden

Gedragsindicatoren

Informeert de omgeving van de zorgvrager over de toestand en begeleiding
Betrekt de omgeving van de zorgvrager bij de afspraken
Nodigt de omgeving van de zorgvrager uit voor activiteiten

Veranderingen opmerken in de toestand van een zorgvrager

Gedragsindicatoren

Voert een gesprek over alledaagse onderwerpen
Herkent problemen van fysieke, psychische of sociale aard
Past taalgebruik aan de zorgvrager aan
Signaleert problemen aan de verpleegkundige

Kennis

Luister- en omgangstechnieken

Sociaal-emotionele steun bieden

Gedragsindicatoren

Biedt steun bij moeilijke of emotionele momenten
Schept een sfeer van geborgenheid, warmte en veiligheid
Herkent wanneer iemand zich anders gedraagt dan gewoonlijk

Kennis

Luister- en omgangstechnieken
Observatietechnieken

Hulp en bijstand bieden in noodsituaties

Gedragsindicatoren

Geeft aanwijzingen en stelt mensen gerust
Stelt de ernst van de situatie vast en roept indien nodig hulp in (MUG, …)
Biedt hulp aan slachtoffers volgens eerstehulpprocedures

Kennis

Luister- en omgangstechnieken
EHBO

(Para)medische informatie uitwisselen

Gedragsindicatoren

Komt uit voor een eigen standpunt
Roept bij crisissituaties een arts, verpleegkundige, ziekenwagen, ... op
Vraagt hulp of advies bij problemen
Werkt multidisciplinair samen
Bespreekt de veranderingen met de zorgverleners
Vangt signalen van de zorgvrager of de omgeving op en interpreteert ze
Deelt en beheert gegevens met andere hulpverleners en instanties
Informeert zich over de risico’s voor de zorgvrager en de omgeving (gezondheid, veiligheid,…)
Informeert zich over de mogelijkheden en beperkingen van de cliënt
Levert input voor de tussentijdse evaluatie van de voortgang van het ondersteuningsplan

Kennis

Communicatietechnieken
Sociale kaart
Deontologie

De werkzaamheden plannen

Gedragsindicatoren

Stelt een planning op en past ze aan wijzigende omstandigheden aan
Stemt de techniek en het materieel af op de opdracht
Behoudt overzicht
Respecteert de privacy en waardigheid van de persoon met een zorgbehoefte

Kennis

Planningstechnieken
Kantoorsoftware
Deontologie

Afspraken maken over hulp en begeleiding

Gedragsindicatoren

Houdt rekening met de wensen en de mogelijkheden van de persoon met een zorgbehoefte
Stimuleert tot zelfredzaamheid
Zoekt samen naar oplossingen bij problemen
Maakt afspraken over de taakverdeling of de hulp bij de activiteiten
Ziet toe op de veiligheid van de persoon met een zorgbehoefte
Geeft informatie over wat de persoon met een zorgbehoefte kan verwachten en wat niet
Stelt het ondersteuningsplan op samen met de zorgvrager en de omgeving
Overlegt met de zorgvrager, de omgeving en het team

Kennis

Luister- en omgangstechnieken
Classificatie van handicaps
Kinderpsychologie
Psychiatrische aandoeningen
Socioculturele kenmerken van het doelpubliek

De zelfredzaamheid ondersteunen

Gedragsindicatoren

Zoekt nieuwe mogelijkheden en kansen op
Stimuleert de autonomie van de zorgvragers zoveel mogelijk
Moedigt de zorgvrager aan tot initiatief volgens zijn of haar eigen ritme en invulling

Kennis

Didactische technieken
Communicatietechnieken
Ontwikkelingspsychologie
Pedagogie

Een leefgroep begeleiden

Gedragsindicatoren

Brengt structuur aan in de dagelijkse activiteiten (slaap- en dagritme, afwisseling activiteit versus inactiviteit, …)
Houdt toezicht en grijpt in bij situaties die uit de hand dreigen te lopen
Kiest werkvormen en leermiddelen en past ze indien nodig aan
Begeleidt zorgvragers bij de hygiënische verzorging
Ziet erop toe dat tijdig naar werk of school wordt vertrokken
Biedt een gevarieerde vrijetijdsbesteding aan op maat van de zorgvrager
Hanteert de leefregels binnen de groep en de regels van de instelling
Begeleidt en ondersteunt de individuele zorgvragers in het realiseren van hun doelen

Kennis

Technieken voor conflictvoorkoming en -beheersing
Groepsdynamica
Pedagogie

Optreden bij conflicten

Gedragsindicatoren

Vangt spanningen in de groep op
Stelt vragen ter verduidelijking
Bepaalt samen met de betrokkenen een oplossing en hoe deze zal worden uitgevoerd
Maakt duidelijk wanneer gedrag onaanvaardbaar is
Luistert bij een conflict naar het verhaal van de betrokkenen
Luistert zonder partij te kiezen

Kennis

Technieken voor conflictvoorkoming en -beheersing
Deontologie

Specifieke competenties

De activiteiten van een team coördineren

Gedragsindicatoren

Organiseert en leidt teamvergaderingen
Volgt competenties van medewerkers op en bespreekt opleidingsmogelijkheden met de betrokkenen
Voert plannings-, functionerings- en evaluatiegesprekken
Stelt een planning op en past ze aan wijzigende omstandigheden aan
Verdeelt taken en verantwoordelijkheden
Informeert, begeleidt, stuurt en motiveert (nieuwe) medewerkers
Controleert de uitvoering van de opdrachten en het naleven van procedures

Kennis

Leiderschap
Management
Organisatie en planning van activiteiten

Gegevens registreren in een opvolgsysteem

Kennis

Registratietechnieken
Kantoorsoftware
Interne rapporteringsprocedures

Een partnernetwerk uitbouwen

Gedragsindicatoren

Legt contacten met relevante organisaties, instellingen, experten, …
Brengt mensen uit het eigen netwerk met elkaar in contact

Zorg verlenen aan kinderen

Gedragsindicatoren

Begeleidt verzorgingssituaties volgens de leeftijd, ontwikkeling en mogelijkheden van het kind
Past de verzorging aan de behoeften van individuele kinderen aan
Respecteert de zelfsturing en autonomie van het kind (laten helpen bij de verzorging)
Stemt de duur van het verzorgingsmoment af op de leeftijd en de behoeften van het kind (telkens wanneer nodig, op het ritme van het kind, ...)
Maakt van de verzorging een één-één moment met het kind en speelt in op signalen en vragen van het kind
Schat de ernst van een situatie in (ziekte, crisis, gevaar) en reageert in het belang van het kind
Meldt veranderingen in de gezondheidstoestand van het kind aan de verantwoordelijke of ouders
Organiseert rustmomenten voor kinderen die er nood aan hebben

Kennis

EHBO
Persoonsverzorging
Kinderziektes

Maatschappelijk onderzoek uitvoeren op vraag van de rechtbank

Kennis

Arbeidsrecht
Wetenschappelijke onderzoeksmethodes
Wetgeving inzake strafvordering

Sociaal-educatieve infosessies organiseren

Gedragsindicatoren

Gebruikt audiovisuele hulpmiddelen en ander didactisch materiaal
Past taalgebruik aan de doelgroep aan
Stelt de inhoud van de informatiesessie of workshop samen
Sluit aan bij de leefwereld van de doelgroep

Kennis

Groepsanimatie

Eet- en drinkmomenten begeleiden

Gedragsindicatoren

Begeleidt eetsituaties volgens de leeftijd, ontwikkeling en mogelijkheden van het kind
Past het eten en drinken aan de behoeften van individuele kinderen aan
Respecteert de zelfsturing en autonomie van kinderen (zelfstandig leren eten, inspraak over tijdstip en keuze, ...)
Stemt de duur van het eetmoment af op de kinderen
Heeft tijdens het eetmoment aandacht voor de beleving van de kinderen

Kennis

Ontwikkelingsfasen van het kind

Sociale vaardigheden van kinderen ondersteunen

Gedragsindicatoren

Maakt samen met de kinderen duidelijke afspraken en controleert of ze zich eraan houden
Stimuleert positieve en respectvolle contacten tussen kinderen onderling
Leert kinderen omgaan met grenzen en verantwoordelijkheden
Geeft kinderen ruimte om te leren samen spelen
Geeft kinderen de keuze of inspraak in wat ze wensen te doen of niet te doen

Kennis

Ontwikkelingspsychologie

Spelactiviteiten organiseren

Gedragsindicatoren

Biedt kinderen een gevarieerd actviteitenaanbod aan (muziek, beweging, spel, knutselen, ...)
Improviseert
Laat ruimte voor vrij spel en biedt keuzemogelijkheden

Kennis

Didactische technieken
Ontwikkelingsfasen van het kind

Doorverwijzen binnen de zorgverlening

Gedragsindicatoren

Luistert naar bezorgdheden, klachten of problemen van het gezin

Kennis

Sociale kaart

Persoonsverzorging uitvoeren

Gedragsindicatoren

Voert het zorgplan van de persoon met een zorgbehoefte uit
Brengt hulpmiddelen aan (prothesen, steunkousen, hoorapparaat, …)
Voorkomt en treedt op bij ongemak, pijn of gevaar

Kennis

Persoonsverzorging

Personen met een beperking bijstaan

Kennis

Classificatie van handicaps
Persoonsverzorging

Soft skills

Coachen

Anderen stimuleren in hun professionele en persoonlijke ontwikkeling.

Communiceren

Informatie en ideeën schriftelijk of mondeling overbrengen.

Samenwerken

Samenwerken om tot een gezamenlijk resultaat te komen.

Flexibiliteit

Gedrag of werkwijze gemakkelijk aanpassen aan veranderende situaties en verschillende personen.

Plannen en organiseren

Doelen en prioriteiten bepalen en aangeven hoe ze te bereiken.

Zelfontwikkeling

Acties ondernemen om je functioneren te verbeteren.

Diversiteit

Omgaan met mensen met een verschillende achtergrond.

Zelfstandigheid

Taken uitvoeren zonder ondersteuning of toezicht van anderen.

Vacatures

Opleidingen

Ontdek de specifieke en de transversale opleidingen voor dit beroep.

Zie alle opleidingen

Kerncijfers

Van januari 2023 t.e.m. december 2024, ontving Actiris 1.342 vacatures voor het beroep "Opvoeder-begeleider" (exclusief partneraanbiedingen).

Taalvereisten

18 %

vereist kennis van
minstens Frans en Nederlands

Type contract

57 %

biedt een
contract van onbepaalde duur

Werktijden

53 %

is
deeltijds

Zie alle kerncijfers

Bron: Actiris, berekeningen view.brussels

Organisaties

Als je meer wilt weten over het beroep en zijn specifieke kenmerken, kunnen de onderstaande links nuttig zijn.